Niemal 292 tysiące – tyle osób, według danych Głównego Urzędu Statystycznego, dołączyło do grona absolwentów w roku akademickim 2023/2024. Taka liczba robi wrażenie, a za każdym dyplomem stoi ktoś, kto właśnie zamyka ważny etap życia i otwiera zupełnie nowy rozdział. Co roku ogromna fala absolwentów zasila rynek pracy, wchodząc do środowisk, które rządzą się innymi zasadami niż uczelnia. Dla wielu to czas silnych emocji. Z jednej strony ekscytacja i poczucie, że wreszcie zaczyna się „dorosłe” życie. Z drugiej – obawy o to, jak wypadniemy w oczach zespołu, czy szybko nauczymy się nowych obowiązków i czy nie pogubimy się w gąszczu zasad. Warto pamiętać, że w procesie wdrożenia rzadko jesteśmy pozostawieni sami sobie – zwykle możemy liczyć na wsparcie zarówno ze strony firmy, jak i współpracowników. Kilka uniwersalnych wskazówek pozwala sprawić, że ten początek będzie mniej stresujący, a integracja z zespołem przebiegnie szybciej.
Onboarding pracownika – na czym polega?
Pod pojęciem onboardingu kryje się proces, który ma pomóc nowemu pracownikowi odnaleźć się w realiach firmy i jej kulturze. Nie ogranicza się on jedynie do wypełnienia dokumentów czy wyznaczenia miejsca przy biurku – kompleksowy onboarding ułatwia płynne wprowadzenie nowej osoby w jej obowiązki, zapoznanie z zespołem, misją firmy, a także z narzędziami i procedurami, które będą wykorzystywane w codziennej pracy. Może przybierać różne formy: od kilkudniowych szkoleń, przez przydzielenie mentora lub buddiego (bardziej doświadczonego kolegi), aż po rozbudowane, kilkumiesięczne programy adaptacyjne.
Proces wdrożenia nowego pracownika obejmuje zarówno elementy formalne, między innymi szkolenia z zakresu bezpieczeństwa czy obsługi systemów, jak i te bardziej subtelne, związane z kulturą organizacyjną oraz niepisanymi zasadami obowiązującymi w zespole. Całość ma na celu skrócenie czasu potrzebnego do osiągnięcia pełnej efektywności, ograniczenie stresu i wzmocnienie poczucia zaangażowania oraz lojalności wobec firmy. Dobrze przeprowadzony onboarding sprawia, że nowa osoba szybko czuje się zauważona i zaopiekowana, dzięki czemu z większą łatwością staje się integralną częścią zespołu, przynosząc wymierne korzyści zarówno sobie, jak i organizacji.
5 kroków do odnalezienia się w pierwszej pracy
Z danych zawartych w raporcie przygotowanym przez PwC, Well.hr i Absolvent Consulting Młodzi Polacy na rynku pracy w „nowej normalności” wynika, że sposób wdrożenia pracownika jest jednym z najważniejszych wyznaczników dobrego pracodawcy – dla 72% badanych troska o adaptację nowych osób stanowi miarę jakości firmy. Mimo tej świadomości onboarding wciąż nie jest powszechnym standardem. Nie wszystkie organizacje, szczególnie te mniejsze, mogą pochwalić się dopracowanym i szczegółowo zaplanowanym programem. Brak formalnych rozwiązań nie musi jednak oznaczać gorszego startu – istnieją zasady, które pomagają odnaleźć się w nowym otoczeniu, niezależnie od tego, jak przebiega oficjalna adaptacja w firmie.
Krok 1. Zrób dobre pierwsze wrażenie
Pierwsze wrażenie można zrobić tylko raz, a w kontekście zawodowym jego siła jest nie do przecenienia. Jednym z podstawowych elementów, na które nowi współpracownicy i przełożeni zwrócą uwagę, jest ubiór. Warto więc zawczasu sprawdzić, czy w firmie obowiązuje określony dress code – czasem taka informacja pojawia się już w ogłoszeniu, a jeśli nie, można o nią dopytać w trakcie rekrutacji. Ostateczny wybór garderoby zawsze powinien zależeć od charakteru pracy, jednak w sytuacji niepewności bezpiecznym rozwiązaniem pozostaje ubiór neutralny i schludny.
W pierwszych dniach zawsze lepiej wyglądać nieco bardziej formalnie niż zbyt swobodnie. W przypadku kobiet odpowiednim zestawem będą materiałowe spodnie i marynarka w stonowanym kolorze. Stylizację świetnie uzupełnią klasyczne półbuty skórzane i dobrze dobrany pasek. Najpotrzebniejsze rzeczy warto schować do prostej, gustownej torebki, która doda całości spójnego charakteru. Mężczyźni mogą wybrać koszulę w jasnym odcieniu, chinosy lub spodnie garniturowe oraz marynarkę o prostym kroju. Taki zestaw sprawia, że już od pierwszego dnia nowa osoba prezentuje się profesjonalnie i z wyczuciem.
Drugim ważnym aspektem jest punktualność, która świadczy o szacunku dla czasu innych i naszym profesjonalnym podejściu do obowiązków. Dobrym zwyczajem jest zaplanowanie dojazdu dzień wcześniej – sprawdzenie trasy, rozkładu komunikacji miejskiej czy natężenia ruchu. Pojawienie się w biurze około dziesięciu minut przed umówioną godziną daje czas na uspokojenie myśli i przygotowanie się do rozpoczęcia dnia, a jednocześnie jest sygnałem naszego dobrego zorganizowania i zaangażowania od pierwszych chwil.
Krok 2. Obserwuj i ucz się zasad
Każda organizacja działa w swoim własnym rytmie i kształtuje kulturę opartą na mniej lub bardziej formalnych zasadach. Pierwsze dni to idealny czas na uważną obserwację otoczenia, która pozwoli szybciej zrozumieć panujące zwyczaje. Przyjrzyj się, jak zespół organizuje swój dzień. Czy pracę rozpoczyna się od wspólnego spotkania i omówienia bieżących spraw, czy może od nieformalnej rozmowy przy kawie? Kiedy pracownicy robią sobie przerwy i jak spędzają ten czas? Poznanie rytmu funkcjonowania zespołu ułatwi stopniowe wpasowanie się w jego codzienność.
Podczas przyglądania się codziennym zwyczajom warto zwrócić uwagę również na język, którym posługują się pracownicy. W niektórych firmach, zwłaszcza w tradycyjnych przedsiębiorstwach o rozbudowanej strukturze organizacyjnej, częściej stosuje się formalne formy grzecznościowe i zwroty „Pan/Pani”, nawet w obrębie jednego działu. Z kolei w agencjach kreatywnych czy startupach technologicznych normą może być zwracanie się do wszystkich po imieniu, bez względu na zajmowane stanowisko. Obserwacja tych niuansów pozwala szybko dostrzec, jakie zasady obowiązują w danym miejscu i jak się do nich dostosować. Gdy nie mamy pewności, zawsze można poprosić o wskazówkę przełożonego, wyznaczonego opiekuna albo kolegów z zespołu, z którymi zdążyliśmy już nawiązać nić porozumienia.
Krok 3. Komunikuj się i zadawaj pytania
Wchodząc do nowej organizacji, nikt nie oczekuje, że będziesz wiedzieć wszystko od razu. Chęć nauki i otwartość na zdobywanie wiedzy są postawami znacznie bardziej cenionymi niż stwarzanie pozorów wszechwiedzy. Zadawanie pytań to nie tylko naturalne prawo, lecz także obowiązek osoby stawiającej pierwsze kroki w firmie. Warto prosić o wyjaśnienia tak długo, aż wszystkie wątpliwości zostaną rozwiane. Lepiej kilkukrotnie dopytać i wykonać zadanie poprawnie, niż zgadywać i ryzykować pomyłkę, której naprawienie może zająć znacznie więcej czasu. Kiedy instrukcje okazują się niewystarczające i czujesz, że nie nadążasz w wykonywaniu poleceń, nie wahaj się poprosić kogoś o zademonstrowanie działań krok po kroku – czy to na komputerze, przy maszynie, czy w bezpośrednim działaniu.
Nowa wiedza szybko się gromadzi, ale równie szybko potrafi umknąć. Dlatego uzupełnieniem aktywnego słuchania członków zespołu powinno być systematyczne notowanie. Forma notowania nie ma większego znaczenia – może to być tradycyjny notes, plik na komputerze czy szybka notatka w telefonie. Najważniejsze, że zapisane zostają istotne informacje i wskazówki, które pozwalają uniknąć powielania tych samych pytań w przyszłości. Należy jednak pamiętać, aby notować w sposób dyskretny – szczególnie w przypadku telefonu – żeby nie sprawiać wrażenia osoby niezainteresowanej prowadzoną rozmową.
Krok 4. Otwórz się na feedback
Informacja zwrotna to jedno z najcenniejszych narzędzi rozwoju zawodowego. Szczególnie w pierwszych miesiącach pracy warto świadomie o nią zabiegać, ponieważ regularne opinie pomagają szybciej uczyć się nowych rzeczy i łatwiej odnaleźć się w organizacji. Nie trzeba czekać na oficjalną ocenę okresową – lepiej poprosić o kilka słów komentarza zaraz po zakończonym zadaniu czy projekcie. Wystarczy zadać pytanie: „Czy jest jakiś element, który mógłbym następnym razem zrobić lepiej?” albo „Co w tym zadaniu wyszło najlepiej, a co warto poprawić?”. Krótka rozmowa potrafi dać cenne wskazówki i wyznaczyć kierunek dalszego rozwoju.
Najważniejsze jest podejście oparte na otwartości. Informacja zwrotna nie powinna być traktowana jako osobista krytyka, lecz jako wskazówka wspierająca rozwój i ułatwiająca wykonywanie obowiązków. Tego rodzaju wymiana spostrzeżeń to w istocie dialog – warto więc wysłuchać opinii, dopytać o szczegóły, a w razie potrzeby przedstawić własny punkt widzenia. Jeśli coś pozostaje niejasne, najlepiej od razu poprosić o doprecyzowanie, a na zakończenie podziękować za poświęcony czas. Takie nastawienie świadczy o dojrzałości, profesjonalizmie i gotowości do uczenia się. Pracodawcy cenią osoby, które potrafią przyjmować uwagi, a tym bardziej przekuwać je w konkretne działania, ponieważ jest to wyraz zaangażowania oraz potencjału do dalszego rozwoju w strukturach firmy.
Krok 5. Wykaż inicjatywę
W początkowym okresie, kiedy jeszcze uczysz się specyfiki swojej roli, możesz nie otrzymywać skomplikowanych i odpowiedzialnych zadań. To jednak doskonała okazja, aby wykazać się w inny sposób – poprzez proaktywność i zaangażowanie w drobnych, codziennych obowiązkach. Jeśli widzisz, że ktoś jest przeciążony pracą, podejdź i zapytaj, czy możesz w czymś pomóc. Może to być prosta czynność, jak przygotowanie danych do raportu, przeprowadzenie researchu czy pomoc w organizacji spotkania. Zgłaszanie się do takich zadań pokazuje, że jesteś graczem zespołowym, któremu zależy na wspólnym sukcesie.
Wizerunek osoby odpowiedzialnej i godnej zaufania buduje się stopniowo, przez pozornie małe rzeczy. Rzetelne wypełnianie nawet prostych obowiązków jest jasnym komunikatem dla przełożonego, że danej osobie – mimo krótkiego stażu – można powierzać kolejne, coraz bardziej odpowiedzialne zadania. Postawa oparta na zaangażowaniu i gotowości do wspierania innych buduje trwałe relacje, pomaga lepiej poznać firmę i wzmacnia zaufanie współpracowników, co ma ogromne znaczenie w pierwszej fazie kariery zawodowej.
Na dobry początek
Rozpoczęcie pierwszej pracy często niesie ze sobą mieszankę emocji – entuzjazm przeplata się z niepewnością, a ciekawość z obawą przed błędami. Gdy stres bierze górę, warto przypominać sobie, że każdy, kto dziś pełni rolę menedżera czy kierownika, kiedyś także przechodził przez ten etap i uczył się zasad od podstaw. Ta świadomość pomaga spojrzeć na własny start z większym spokojem. Pierwsze dni w nowym miejscu nie muszą być idealne i lepiej potraktować je jako okres stopniowego oswajania się z otoczeniem. Cierpliwość, otwartość i nastawienie na naukę sprawiają, że adaptacja staje się łagodniejsza, a znaczenie mają nawet drobne działania – uważne słuchanie, zadawanie pytań, obserwowanie zespołu i oferowanie wsparcia.
Debiut na rynku pracy nie ogranicza się do samej weryfikacji umiejętności. To intensywny proces uczenia się, w którym oprócz zdobywania nowych kompetencji pojawia się możliwość obserwacji i zrozumienia zasad rządzących światem zawodowym. Właśnie wtedy rodzą się pierwsze nawyki, które z czasem staną się podstawą dalszej ścieżki zawodowej. Podejdź do tego wyzwania ze spokojem i zaangażowaniem, a szybko poczujesz się integralną częścią zespołu.
Źródła:
- CCC
- Szkolnictwo wyższe w roku akademickim 2024/2025 – Główny Urząd Statystyczny
- Młodzi Polacy na rynku pracy w „nowej normalności” – raport PwC, Well.hr oraz Absolvent Consulting
- Onboarding New Employees: Maximizing Success – SHRM Foundation’s Effective Practice Guidelines Series
- Pokolenie Z a pierwsze dni w pracy – Rynek pracy na co dzień | Zielona Linia
- Skuteczny onboarding receptą na rotację pracowników? – PARP – Centrum Rozwoju MŚP
Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem serwisu.
Autor: Joanna Ważny